NKX3.1 is een prostaat-specifiek tumor suppressor homeodomain eiwit gecodeerd door het NKX3.1 homeobox gen op chromosoom 8p21. Dit eiwit is haploinsufficient en wordt frequent gedownreguleerd tijdens vroege stadia van carcinogenese in premaligne laesies en prostaat intra-epitheliale neoplasie. Verlies van heterozygositeit is aanwezig in 60-80% van de prostaattumoren.

NKX3.1 komt tot expressie in het normale prostaatepitheel, voornamelijk gelokaliseerd in de kern. Primair en metastatisch prostaatadenocarcinoom hebben een lagere kleurintensiteit dan de normale prostaat. Het is vastgesteld als een zeer gevoelige en specifieke weefselmerker van prostaatadenocarcinoom.

In een differentiële diagnostische setting is NKX3.1 nuttig voor het onderscheiden van prostaat- van urotheelcarcinoom, met een gevoeligheid van 92-94% en een specificiteit van 100%. Een recente studie toonde ook het nut van NKX3.1 aan bij de identificatie van uitgezaaid prostaatadenocarcinoom (98% gevoeligheid, 99% specificiteit). Gecombineerd in een panel met PSA en PSAP waren alle uitgezaaide prostaatadenocarcinomen positief voor ten minste één marker.